Türkiye’de bazı mesleklerde çalışanlar, mesleklerinin getirdiği riskler nedeniyle “yıpranma payı” hakkıyla erken emeklilik avantajına sahip oluyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından uygulanan bu sistemde, yıpratıcı işlerde çalışanların prim gün sayıları artırılırken, emeklilik yaşları da düşürülerek önemli bir kolaylık sağlanıyor. Son yıllarda sağlık çalışanlarının da bu kapsamda değerlendirilmesiyle birlikte, yıpranma payı hakkı alan mesleklerin sayısı 20’nin üzerine çıktı. SGK Başmüfettişi İsa Karakaş, yıpranma payının emeklilik sürecine nasıl yansıdığı, kimlerin faydalanabileceği ve hesaplama detaylarını açıkladı. Hem SSK hem de Emekli Sandığı çalışanlarının faydalanabildiği bu uygulamanın avantajları dikkat çekiyor.
Yıpranma payı, özellikle iş sağlığı ve güvenliği açısından riskli kabul edilen mesleklerdeki çalışanların sosyal güvenlik haklarını güçlendirmeyi amaçlıyor. Hem prim gün sayısına ek süreler ekleniyor hem de bu ek sürelerin belli bir kısmı emeklilik yaşından düşülüyor. Böylece, çalışanlar daha erken yaşta emekli olabiliyor. Uzmanlar, bu hakka dair mevzuat ve uygulamaların iyi bilinmesinin, emeklilik planlamasında büyük fayda sağladığını belirtiyor.
Yıpranma payı, SGK tarafından tanımlanmış özel yıpratıcı mesleklerde çalışanları kapsıyor. Polis, asker, madenci, sağlık çalışanları gibi meslekler başta olmak üzere, tehlikeli ve zor koşullarda hizmet veren iş kolları bu kapsamda değerlendiriliyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 40. maddesinde, yıpranma payı kapsamında olan meslekler ve bu mesleklerde çalışanların faydalanacağı süreler net olarak belirleniyor.
Bu işlerde çalışanlara, prim gün sayılarına ek olarak belirli günlerde hizmet süresi zammı uygulanıyor. Örneğin, her 360 gün çalışma karşılığında 60, 90 veya 180 gün ek süre eklenebiliyor. Bu sayede hem toplam sigortalılık süresi artıyor hem de emeklilik yaşı kademeli olarak geriye çekiliyor. Yıpranma payı uygulaması, sadece SSK’lıları değil aynı zamanda Emekli Sandığı ve Bağ-Kur sigortalılarını da kapsayacak şekilde genişletilmiş durumda.
Yıpranma payının en önemli avantajı, çalışanların daha erken emeklilik hakkı elde etmesidir. Normal şartlarda kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşında emekli olurken, yıpranma payı sayesinde bu yaş sınırı önemli ölçüde düşebiliyor. Bunun yanında, kadın ve erkek çalışanlar için prim ödeme gün sayısı da farklılık gösterebiliyor. Memur ve Bağ-Kur’luların 25 yıl (9000 gün), SSK’lıların ise 7000 gün prim ödemesi şartı bulunuyor.
Ayrıca, SGK öncesi dönemlerde (örneğin 506 sayılı Kanun döneminde) kazanılan bazı yıpranma hakları da sigortalılık süresine eklenebiliyor. 2008 yılı öncesi hizmetlerin de değerlendirmeye alınması ile toplam emeklilik süresinde avantaj sağlanıyor. Bu sayede, yıpratıcı işlerde uzun süre çalışanlar, emeklilik haklarını maksimum düzeyde kullanabiliyorlar.
Yıpranma payı hesaplamasında önemli bir kavram “Fiilî Hizmet Süresi Zammı”dır (FHSZ). Bu zammın kapsamındaki işlerde çalışanlar için her 360 gün çalışma karşılığında 60, 90 ya da 180 gün ek süre prim gün sayısına eklenebiliyor. Bu ek süre, en fazla 5 yıl olmak üzere prim günlerine yansıtılabiliyor.
Ayrıca, ek sürelerin yarısına kadar olan kısmı emeklilik yaşından düşülüyor. Bu da çalışanların yaş sınırından erken emekli olmasını mümkün kılıyor. Hesaplama şu şekilde yapılıyor: FHSZ kapsamında geçen gün sayısı, belirtilen katsayılarla (60/360, 90/360 veya 180/360) çarpılarak ek gün bulunuyor. SGK’nın bu ek süre için herhangi bir üst sınır koymaması, uzun yıllar yıpratıcı işlerde çalışanların avantajını artırıyor.
Yıpranma payı uygulamasında bir başka önemli detay da engelli çocuğu bulunan çalışanlara yönelik avantajdır. Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş’a göre, “ağır engelli” çocuğu olan kadın sigortalıların prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, toplam prim gün sayılarına ekleniyor. Bu durum, özellikle kadın çalışanların erken emeklilik süreçlerinde ek kolaylık sağlıyor.
Yıpranma payı ve fiilî hizmet süresi zammı uygulamaları, Türkiye’de iş güvenliği ve çalışan hakları açısından önemli bir koruma mekanizması olarak öne çıkıyor. Meslek risklerine karşı işçilerin ve memurların sosyal güvencelerinin artırılması, uzun vadede çalışma hayatına motivasyon sağlıyor. Uzmanlar, çalışanların bu haklardan tam olarak faydalanabilmesi için SGK mevzuatını yakından takip etmelerini ve haklarını öğrenmelerini tavsiye ediyor.
Türkiye genelinde karayollarında hız sınırlarıyla ilgili yeni bir dönem başlıyor. Sürücülerden gelen yoğun şikayetler ve trafik güvenliği ihtiyaçları, yetkilileri harekete geçirdi. Özellikle ani hız düşüşleri ve işaret eksiklikleri nedeniyle kesilen cezalar tartışma konusu olmuştu. Yeni düzenleme ile bu sorunların önüne geçilmesi hedefleniyor. Geçmiş yıllarda yolların kalitesine göre artırılan hız limitleri, bazı bölgelerde aniden düşerek sürücüleri […]
Türkiye’de milyonlarca emekliyi sevindirecek gelişme geldi. 15 milyon emekli, şartsız olarak 10.000 TL alacak ve bu ödeme doğrudan hesaplara yatırılacak. Üstelik Ziraat Bankası 10 bin TL artı para kampanyası ile birlikte emekliler ek avantajlardan da faydalanabilecek. Uzmanlar, bu desteğin özellikle ekonomik sıkıntılar yaşayan vatandaşlar için önemli bir nefes olacağını belirtiyor. 15 Milyon Emekliye Şartsız 10.000 […]
Türkiye’de emeklilik bekleyişi uzun yıllardır milyonlarca çalışan için kritik bir mesele olarak gündemde yer alıyordu. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), hazırladığı yeni Mini EYT düzenlemesi ile bu beklentiyi somut bir fırsata dönüştürdü. Yapılan açıklamaya göre, düzenleme ile birlikte emeklilik yaşı kademeli olarak 47, 48 ve 49’a kadar düşüyor. Uzun süredir “erken emeklilik” hayali kuran milyonlar, bu […]
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), milyonlarca çalışanı yakından ilgilendiren kapsamlı bir erken emeklilik duyurusu yaptı. Özellikle 1994-2014 yılları arasında SSK girişi olan vatandaşlar için sunulan bu fırsat, erken emeklilik hayalini gerçeğe dönüştürüyor. Yapılan açıklamaya göre, 1800 ve 3600 prim günü koşulunu sağlayan çalışanlar belirli kriterler çerçevesinde emeklilik hakkı kazanabilecek. Düzenleme, yalnızca prim gününü dolduran sigortalıları değil, […]
Türkiye genelinde 13 milyon 819 bin emekliye müjde geldi. Ziraat Bankası, emekli müşterilerine özel olarak Ziraat bankası 303 bin TL emekli kredisi kampanyasını duyurdu. Bu kampanya kapsamında, emekliler 303.000 TL ödenecek miktardan faydalanabilecek. 13 milyon 819 bin emekliye müjde, 303.000 TL ödenecek açıklaması, özellikle nakit ihtiyacı olan emekliler için büyük önem taşıyor. Bankadan yapılan resmi […]
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 2024-2028 stratejik planı doğrultusunda yabancı dil eğitiminde köklü bir değişikliğe gidiyor. Hazırlanan “Çoklu Yabancı Dil Eğitim Modeli” ile ortaokul öğrencileri, 2025-2026 eğitim yılından itibaren birden fazla dil öğrenme fırsatı bulacak. Amaç, gençlerin küresel ölçekte daha donanımlı hale gelmesi ve dil becerilerinin güçlendirilmesi. Talim ve Terbiye Kurulu tarafından onaylanan yeni ders çizelgesi, […]
